Hieronder vind je foto's van de vier oorlogsjaren.
Ze zijn niet volledig, want we zijn in 1940 begonnen met 112 leerlingen en zijn geëindigd met 56.
Dus sommige jaren waren er twee klassen.

We hebben de 4 oorlogsjaren in de Normaalschool doorgebracht, maar van een inval door de "Wehrmacht" weet ik niets.
Dat moet gebeurd zijn na 6 juni 1944 (na de landing in Normandië).
Ik ben dan wel naar de "Kommandatur" geroepen omdat ik 18 jaar was, maar dat was nadat we ons diploma reeds gekregen hadden.
Toen ik, na de bevrijding, mijn eerste keer in een school in Deurne kon beginnen, kwamen de vliegende bommen en werden de scholen na een tijdje gesloten.
Later is dan toch alles in orde gekomen en ben ik op mijn 90ste jaar reeds 34 jaar met pensioen.
Ik kan er nog alle dagen van genieten.

Hartelijke groeten,
Gerard Swartelé
St. Hathebrandstraat 55
2640 Mortsel

1940-41 Eerste leerjaar lagere normaalschool

 

1941-42 Tweede leerjaar lagere normaalschool

 

1942-43 Derde leerjaar lagere normaalschool

 

1943-44 Vierde leerjaar lagere normaalschool

 

Het lerarenkorps van de nomaalschool gedurende de jaren 1940-1944.

Godsdienst: Eerst EH Cornelis, later EH Theeuws.

Wiskunde: EH Sterckx (Die elke week een stelling opgaf die we moesten bewijzen. Maar als we een andere oplossing hadden dan hij was het fout, ook al was het een juiste oplossing. Bij het mondeling eindexamen van wiskunde moest ik de "Stelling van Pythagoras bewijzen. Een meevaller. Ik had wel gedurende het jaar een paar keer boeken moeten afleveren van EH Stercks bij een van de notabelen van onze parochie. Vandaar die makkelijke opgave?

Nederlands: Eerst de heer Geyskens, later EH Van Fraechem

Psychologie: EH Van Beylen (De schrik van menig student. Hij kon u met een ijzige blik de les lezen)

Didactiek: De Heer Hendrik Bijl (was tevens directeur van de oefenschool Kleine Goddaert.)

Muziek: EH Denijs Dille (In 1961 woonde hij in Boedapest waar hij het Bartok-Archief oprichtte en was daar tot 1971 directeur van.)

Natuurkunde: EH Wouters

Aardrijkskunde EH Bogaerts

Landbouw (?): EH Van Nueten (Voor ons eindwerk van Landbouw bezat EH Van Nueten een serie boekjes die we mochten kopiëren. Voor mij was dat "Het kweken en snoeien van de perzikboom"! Daar heb ik later in de klas vééééééél nut van gehad.)

Geschiedenis: EH Van der Plancken (was ook de maker van de jaarlijkse foto's en liet het leven toen een vliegende bom het voorste gedeelte van de normaalschool vernielde.)

Tekenen: De Heer Flor Van Gestel.

Lich. Opvoed.: Eerst de Heer Emiel Van Hove, later De Heer De Ceuster.

Frans: Eerst de Heer Roose, later EH Cuypers (die ik dan in 1947 bij mijn legerdienst tegenkwam als aalmoezenier.)

Scheikunde: De heer Stoffelen. (Die goochelde met scheikundige verbindingen en oplossingen en dat van ons ook verwachtte, wat niet altijd het geval was. Ik vond het wel interessant want ik heb tijdens de grote vakantie bij hem nog cursus scheikunde gevolgd. Maar gezien het gebrek aan het nodige materiaal (oorlogstijd!) hebben we niet veel kunnen doen.) De Heer Stoffelen woonde in Mortsel en heeft dan ook veel schade geleden door het bombardement op Mortsel op 5 april 1943.

De weekends waren toen vooral gekenmerkt door enerzijds het oplossen van wiskundige gegevens voor de les van wiskunde op maandag en anderzijds met het oefenen van nummers uit "Sarly Notenleer" ook voor maandag. De lessen van muziek waren voor sommige medeleerlingen die geen noten konden lezen of niet konden zingen een ware marteling. Ik had gelukkig in mijn jongere jaren in het patronaat (later de Chiro) gespeeld in een banjoclub en kon dus muzieklezen en zingen. Wat ik nu nog steeds veel gebruik als koorleider in onze kerk.

Ik herinner me ook nog dat we een klaslokaal hadden op de eerste verdieping boven de keuken. En elke morgen roken we tot in de klas het eten dat werd klaargemaakt voor de internen. Vooral de flauw-fletse reuk van de "kool"soep.

Vanaf het derde jaar moesten we eenmaal per week één les gaan bijwonen in een klas van de oefenschool. Vanaf het vierde jaar moesten we zelf één les geven in de oefenschool. Ik weet niet juist meer hoe dikwijls we dat moesten doen. In elk geval was het zo dat we van die praktijk niet te veel meedroegen. Praktijk hebben we vooral opgedaan wanneer we zelf in de klas stonden. Elke zaterdag voormiddag (ook in het vierde jaar) was er een didactische oefening. Dan moest een van de leerlingen les geven in de "feestzaal". Dan kwam er een klas van de oefenschool en wij moesten er dan bijzitten en achteraf commentaar geven op de lesgever! Pijnlijk voor zowel de medeleerling als voor ons.

Wij moesten elke dag naar de mis komen in de kapel. Soms ook mis dienen. Je had geluk als je de mis van EH Van der Plancken kon dienen. Die presteerde het om zijn mis af te werken op een kwartier. Dan moest je als misdienaar rap zijn om het misboek van de epistelkant rap over te dragen naar de evangeliekant.
EH Cuypers had een ander probleem. Die voelde zich zo onzeker of hij de woorden van de consecratie correct en duidelijk uitsprak, dat hij telkens opnieuw begon: Hoc est...Hoc est...Hoc est enim...
EH Dille bespeelde het harmonium in de kapel telkens er een speciale mis was, b.v. op de Dag van de Dynastie (mis voor Koning Albert!). De normalisten moesten de mis zingen in het Gregoriaans. Daarvoor had hij een speciale methode ontdekt, nl. van de vier lijnen van het Gregoriaans maak je er vijf en zet er een gewone solsleutel voor met aanpassing met bemol of kruisen. Bij stille momenten in de mis speelde EH Dille dan enkele vrije melodieën. Voor ons normalisten was dat pure kakofonie. Later hoorden we dan dat dit vooral muziek was van Bela Bartok.

Eén keer heb ik een buis behaald. En dat was voor muziek. Omdat ik op een mis voor de koning mijn "Cantuarium" (met Gregoriaanse gezangen) vergeten was.

Zoals u ziet was er in die tijd nog geen sprake van veel lekenleerkrachten, laat staan van vrouwenemancipatie!

Dan zijn de tijden toch heel wat veranderd! Gelukkig maar!

Nog veel groeten van
Gerard Swartelé